бичлэгКоскуш өвгөн шимтэнгүй чих тавин сууна. Түүний хараа хэдийнээ бөхсөн ч сонсгол нь урьдийн адил ялимгүй чимээнд сэрдхийдэг хэвээрээ, үрчлээт магнайд нь зурс хийх бодолд айсуй цагийн үйл хэрэг нэг л ёозгүй эргэлдэнэ. Сит Кум То Ха - гийн энэ яхир дуу юу. Тэр бүсгүй нохойнууддоо хөллөгөө углах зуураа хашгичин жанчиж байна. Сит Кум То Ха хэдийгээр ач охин нь ч гэсэн, бүхэнд мартагдаад цасан дээр орь ганцаараа өрөвдөлтэйеэ суугаа энэ өтөл өвгөнтэй дэмий цаг нөхцөөх зав зай түүнд байсангүй. Бууринаасаа нүүх цаг болжээ. Өдөр богинохон тул цаг хугацаа ямар тэднийг хүлээх биш, холын аян тоссоор л байгаа. Ач охинийг нь амьдрал даллаж, ажил төрөл дуудаж байгаагаас биш ямар үхэл хүлээж байгаа биш дээ. Гэтэл өвгөнд бол үхэлд нэг л ойрхон оччихоод байгаа юм шиг. Энэ бодол өвгөнд арга буюу айдас авчрах агаад тэрбээр гараа сарвайн дэргэдээ байгаа овоолоостой хэдэн мөчрийг тэмтэрч үзнэ. Хажуудаа мөчир байгааг мэдмэгц элэгдэж гүйцсэн адсаган доогуур гараа шургуулаад ахин чих тавилаа.
Бугийн царцанги хөлдүү арьсны тачигнах чимээ овгийн тэргүүний овоохойг буулгаж дуусаад арьснуудийг нь баглаж буйг илтгэнэ. Коскуш өвгөн анир тосон чагнана. Нүүдэл суудлын дуу чимээг тэрбээр сүүлчийн удаа чагнаж байгаа нь энэ. Жо Хоу - ийн овоохойг, Тускэн - ий овоохойг ч буулгачихаж. 7, 8 дахь, 10 дахь нь. Одоо ганцхан удганы овоохой үлдэж. За одоо түүнийг буулгаж эхлэв бололтой. Чарган дээр овоохойгоо ачуулж буй удганий үглэх нь Коскушт дуулдана. Мөн хүүхэд час хийн уйлахад хүүхэн аргил намуухнаар дуулан саатуулах нь сонстоно. Энэ Ку Ти хариугүй бие султай амьтан даа хөөрхий гэж өвгөн бодов. Аягүй бол энэ удахгүй өөд болж цаадуул нь Тундр-ийн мөнх хөлдүү газар гал асааж нүх малтаад нутаглуулж нохой зээх-ээс хамгаалан дээгүүр нь чулуу хаялах ч юм билүү. За даа энэ надад ямар хамаа байхав дээ...
Юу болж байна энэ чинь.!, Аа, эрчүүл чаргатай ачааныхаа татлагыг чивчиртэл нь чангалж байна. Мөдхөн юу ч дуулдахаа больж нам гүмд ганцаар хоцрох энэ хүн мөн л чих тавьсаар. Ташуурийн дуу исгэрэн нохойнууд дээр тас няс хийн буулаа. Дуулав уу улилдаж байгааг нь. Айхтар бэрх аянд дургүй нь хүрэлгүй яахав хөөрхийс. Хөдөллөө!, чарганууд ар араасаа анир чимээгүй рүү гулсан одов. Яваад өглөө. Тэд түүнээс хагацан одож, эцсийнхээ хүнд хүчир цагийг өвгөн орь ганцаараа угтах нь. Гэтэл үгүй юм аа, тээр тэнд арьсан гутлийн дор цас чийхарч байгаа нь дуулдав. Хэн нэгэн нь хүрч ирээд толгойд нь зөөлхөн гараа хүргэв. Хүү нь түүнд ийм л хайртай бил ээ. Уг нь өвгөд хөгшидөө орхичихоод үр хүүхдүүд нь отог овгынхонтойгоо яваад өгдөг заншилтай сан. Гэтэл түүний хүү тийм биш ажээ. Өвгөнийг ухаан бодлоороо өнгөрсөн улирсан руугаа одоод байхад хүүгийнх нь дуу ийнхүү эгүүлэн авчрав.
- Бие тань дажгүй юу?, хүү нь ингэж асуулаа.
- Өө, зүгээр гэж өвгөн хариулав.
- Дэргэд тань хуурай мөчир байгаа. Түүдэг сайхан ноцож байна. Өглөө нэг л бүүдгэр байх чинь. Хүйтний эрч харина биз. Удахгүй цас хаялна даа. Одоо ч орж байна шүү дээ. гэж хүү нь өгүүлэв.
- Тийм ээ орж байна.
- Улсууд их адгаж байна. Ачаа нь их хүнд. Тэд минь өлмөн зэлмүүнээсээ болоод бүүр сульдчихаж. Зам хол болохоор яарч байна. Би явъя даа. Та дажгүй биз дээ.
- Би дажгүй ээ. Би гэдэг чинь мөчиртөө тогтож ядаж байгаа намрын навч шиг л болчихож. Салхины анхны исгэрээнээр унаж одох биз. Дуу шуу ч гэж яг чавганцыхаа. Нүд мөрөө үзэхээ байж хөл даагдахаа больжээ. Би аргагүй ядарчээ. Бүх юм жамаараа, ёсоороо.
Цасны гаслантайяа чийхрах дуун алсад замхран замхартал сэтгэл хангалуун гэгч тэргүүнээ гудайлган суусан Коскуш хүүгийнхээ дууг ахин хэзээ ч дуулахааргүй боллоо гэдгээ эрхгүй мэдэрч байлаа. Тэгснээ өөрийн мэдэлгүй гар сунган мөчрүүдийг шалмаг гэгч нь тэмтчин үзэв. Гагцхүү энэ тэвэр мөчир л түүнийг тосон буй орчлонгийн мөнх бусаас арайхийн зааглаж буй. Тэвэр хуурай мөчир түүний амьдралын эцсийн хэмжүүр болжээ. Ганц ганцхан мөчирөөр түүдгээ тордон буй түүн лүү үхэл алхам алхамаар ойртсоор. Хамгийн сүүлчийн мөчир илчээ өгч дуусах тэр цагт салхи, жавар 2 эрх дархаа эдлэх буюу. Эхлээд хөл нь мэдээ алдаж, дараа нь гар нь, тэгээд бүх бие нь хөшнө. Толгой нь өвдөгтэйгээ золгоод мөнхийн амирлангүйд одно. Тэр бүхэн хачин амар хялбархан юм шиг. Үхнэ гэдэг бүхний хувь хойно Коскушт харамсах юм байсангүй. Амьдрал иймээс л хойш шударга нь сайхан. Газар дэлхийтэй шадархан төрж өссөн түүнд жам ёс шинэ юм биш. Энэ бол амьд амьтадын тавилан. Байгаль зарим амьтанд дэндүү өршөөлгүй хандах нь бий. Байгалийн араншин нь арьсны өнгө, төрөл зүйлээр ялгаварладагтаа байдаг юм шиг. Уужуухан бодолтой Коскуш-ийн эгэл ухаанд хэдийвээр ахадсан ч энэ жамыг харин хатуу ойлгожээ. Мод шүүсээ дуслуулан, нялх ногоон нахиагаа задалж, бас нэгэн цагт шаргал навчисаа гөвөх нь нэгэн тойрог төөрөг дууссаны тэмдэг. Ер байгаль амьд бүхэнд үүргийг нь тохооно. Түүнийг нь гүйцээсэн ч, гүйцээгээгүй ч мөхнө. Байгаль цөлх, хэнэггүй. Түүнд захирагдагсад үй олон. Гэсэн ч мөнх оршино гэгч ердөө л түүнд захирагдагсдад бүс, сүслэн дагагсдад л оногдоно. Коскуш-ийн өвөг дээдэс их эртнийх. Түүний санан дурсдаг өтгөс ч балчир ахуйдаа өмнөх үеийнхээ хөгшидийг мэддэг байсан. Овог омгоороо энх тунх оршин буй нь булш хиргисүүр нь хэдийнэ мартагдсан элэнц хуланцынхаа сүсэг бишрэлд үнэнч байсны ач болой. Хальж одогсод цөөхөн. Тэд л үл захирагдана. Тэд нүүх үүлс мэт тэнгэрт одоцгооно. Тэр өөрөө бас тийшээ очно. Байгаль цөлх, хайхрамжгүй шүү дээ. Амьдрал хүнд нэг зорилго оноож, нэг жам заяадаг. Амьдралын зорилго нь үр удмаа үлдээх, харин хальж одох нь түүний жам ёс.
Бүсгүй хүнийг харахад нүдэнд хичнээн дулаахан. Цээж түрсэн, гунхсан алхаатай, цоглог алаг нүдтэй. Түүний нүд очтон гэрэлтэж, алхаа гишгээ нь түргэсэн, идэр эрстэй нэг бол нүүрэмгий, нэг бол ичингүй аашилж, зовлон гунирхлаараа тэднийг нууцхан даллана. Тийнхүү тэр өдрөөс өдөрт зүс орон жавхаажиж, хэн нэгэн анчин эр түүнийг үр хүүхдийнхээ элбэрэлт эх нь болог, ажил үйлсийг нь хамжилцаг хэмээн тостой тогоо бариулахаар овоохойдоо аваачдаг бил ээ. Гэтэл ууган хүүхдээ төрүүлмэгц л гоо үзэсгэлэн нь хүүхнийг орхин одож, алхаа гишгээ нь хүндэрч, нүд нь бүүдийгээд, гагцхүү балчирхан үрс нь л голомтоо сахин суугаа эмгэний үрчлээт хацарт баяртайгаар наалдан байдаг болно. Ийнхүү тэрбээр үүргээ биелүүлнэ.
Коскуш гал руу хуурай мөчир ягуухан хаяад дахин бодолд автлаа.
Юм гэж хаа сайгүй л ийм байдаг. Анхны жавраар шумуулнууд алга болно. Бяцхан хэрэм үхэхээ болохоор шивэр ширэнгэ рүү шургана. Он цагийн эрхэнд туулай сульдаж урьдийнх шигээ дайснаас цахилан зугатаах тэнхээгүй болно. Баавгай хүртэл хөгшрөхийн хэрээр юм үзэхээ байж болхи дүйнгэ болоод сүрэг ярдаг нохдод бариулна.
Тэдэн дээр эм тангийн авдар, мөргөлийн судар чирсэн шашины сурталч ирсэн тэр өвөл Клондайк-ийн эхэнд эцгийгээ яажшуухан орхисноо Коскуш саналаа. Коскуш тэр авдрыг санах бүртээ уруулаа долоон, хорхойсдог асан ч одоо түүний аманд шүлс байхгүй болжээ. Бурхныг номлогч омгийнхонд нь дараа болно. Түүний ховдгыг хэлэх үү. Тэгсэн мөртлөө ганц шувууны мах олоод ирэхгүй гэж анчид түүнийг муучилдагсан. Сүүл сүүлдээ нөгөөх чинь Сэйо-гийн ойролцоох нэгэн гол дээр ханиадаар үхсэн. Түүн дээр овоолсон чулууг нохойнууд тарааж хаяд ясан дээр нь хэмлэлдэж дууссан. Коскуш түүдэг рүү дахин нэг гишүү хаяад өнгөрсөн улирсаны тухай бодолдоо улам бүр дарагдан авай.
Аймшигт өлсгөлөнгийн үеэр өвгөд галд ойртон суугаад Юкон гол бүтэн 3-н өвөл зайрмаг ч үгүй мяралзан урсаж, хожим нь бүтэн 3-н зун мөсөн баринтагнаасаа салаагүй тухай эртний нэгэн домгыг амнаасаа унагадагсан. Тэр өлсгөлөнгөөр Коскуш эхийгээ алдсан. Зун нь хандгайн нүүдэл ч өнгөрсөнгүй. Овог аймгаараа өвлийг хандгайн нүүдлийг тэсч ядан хүлээлээ. Гэтэл өвөл жамаараа ирсэн ч хандгай ирсэнгүй. Буга, хандгайн бараа ч үзэгдэхгүй байсаар өлсгөлөнгийн 7 дахь жил улирав. Туулай хүртэл узэгдэхээ байж, нохойнууд арьс яс болтлоо турав. Урт өвлийн түнэр харанхуйд хүүхдүүд бархиралдсаар байгаад өнгөрч, хөгшид хүүхнүүд нүд аньцгааж, хавар болж дулаарахад 10-н хүнээс ердөө ганц нь амь хэлтрэв. Тийм ээ, тэр ёстой өлсгөлөн байж дээ.
Эрчүүд үргэсэн шувуу харчихаад намналгүй орхиж, хүүхнүүд жирэмслэх төрөх дуртай болж, овоохойгоор нь нэг хүүхэд багачууд бужигналдан мөлхсөн, таргалж гүйцсэн нохойнууд алмайрч, мах шөл муудаж ялзарсан тийм элбэг дэлбэг цагийг тэрбээр үзэж л байсан. Тийм цагт эрчүүд эрэлхүү дээрэлхүү болж, юм л бол хэрүүл маргаан дэгдээнэ. Хүүхэд ахуйд нь нэгэн тийм элбэг дэлбэг жил болж, чонын сүрэг нэгэн хандгайг тасар татан хаяхийг харснаа бас дурсан санав. Хожим сүрхий ангуучин болж, Юконы харзанд унаж насан хальсан Зин Ха - тай тэгэхэд цасан дээр зэрэгцээд хэвтэж байсансан. Түүнийг харзны уснаас бүсэлхийгээ хүртэл гараад, мөстэй барьцалдаад хөлдчихсөн байсныг сарын дараа олж билээ. Нөгөө хандгай яалаа. Тэр өдөр Зин Ха бид 2 аав нараа дуурайж ан ав хийж тоглохоор явсан. Тэгээд хөлдсөн гол дээр хандгайн, мөн түүний араас мөшгисөн чонын сүргийн шинэхэн мөр байхыг харцгааж бил ээ. Мөр тайлахдаа хэзээний сүрхий Зин Ха "Хөгшин юм байна. Сүргээсээ тасарчихаж, чононууд нэг сүргээс нь тасалсан бол одоо орхино гэж байхгүй дээ" гэлээ. Үнэхээр ч тэгсэн. Хамрынх нь өмнүүр араа шүдээ тачигнуулсаар өдөр шөнөгүй, цурам хийлгүй дагаж, өртөөлөн хөөсөөр эцэсээ хүртэл хоцролгүй архиралдан урхиралдан мөшгөнө шүү дээ. 2 хөвгүүний цус огших шиг болжээ. Авын төгсгөлийг яахин харалгүй орхиж болох бил ээ. Тэр 2 тэсч ядан улам цаашилсаар, хараа тааруухантай мөр тайлахдаа маруухан Коскуш хүртэл нүдээ аниад явсан ч алдамгүй тийм тод мөр дурайсаар. Мөр шив шинэхэн. Тэр 2 алхам тутамдаа дөнгөж сая бичигдсэн мөшгил нэхэлийн аймшигт намтрыг тайлсаар явлаа. Энд хандгай зогсчээ. 3-н алдын дайтай газрын цас гишгилэгдэн дагтаршжээ. Голд нь хандгайн туурайн гүн мөр, эргэн тойронд нь чонын хөнгөн нимгэн мөр. Нэг хэсэг нь хөөрхий рүү ноцон дайрч байх хооронд нөгөө хэд нь цасан дээр цагираглан амс хийж байсан бололтой. Хэдхэн хормын өмнө боссон бололтой хэвтрийнх нь мөр тов тодхон. Нэг боохой улангассан хандгайн хөлд өртөн бяц дэвсүүлжээ. Зулгарч хэмхлүүлсэн бөөн үс яс үүнийг өгүүлнэ. Тэр 2 ахиад зогсос хийлээ. Энд бас аймшигт тулаан болжээ. 2 удаа хандгайг газар сөхрүүлэн унагаасан боловч тэр дайснуудаа ширвэж хаяад дахин хөл дээрээ боссоныг цасан дээрх мөр хүүрнэнэ. Сөхөрвөл сөхөрхөөр болсон ч түүнд амьдрал хэмжээлшгүй үнэтэй аж. Чононд нэг боорлуулж унасан хандгай хэзээ ч хөл дээрээ эргэж босч ирдэггүй хэмээн Зин Ха тэгэхэд хэлж байсан. Гэтэл тэр боссон байж. Хожим тэр 2 энэ тухай омгын бөөд ярьтал цаадах нь ид шид, нэг юмны ёр совин доо гэж билээ. Мань 2 яв явсаар хандгай ой руу шургахаар эрэг өөд мацсан газар хүрч ирлээ. Гэтэл өстнүүд нь араас нь хонгодон зулгааж, хандгай гэдэргээ харуулдаж унахдаа 2-ийг нь дарж алжээ. Нэхэл нэгэнтээ төгссөн болохоор өнөөдүүл цасан дээр гулдайж хэвтээ 2-ийгоо хөндсөн ч үгүй тэр чигт нь орхижээ. 2 анчин тулааны талбарын хажуугаар өнгөрлөө. Мөнөөх мөр цусаар будагдан том амьтны жигдхэн алхаа солжирч солбиод эхэлжээ. Тэгээд мань 2 тулааны анхны дуу, ан авын хоолой нийлүүлсэн
царгиа улилдаанийг бус, чонын соёо хандгайн хонгонд ойртсоныг илтгэн буй богинохон тасалданги архиралдааныг сонслоо. Зин Ха салхин доогуур нь цасан дундуур элэглэн мөлхөв. Араас нь цагын эрхээр овгийн тэргүүн болох хувь хүлээж буй Коскуш мөлхлөө. Тэд зулзаган гачуурын мөчрийг сэмээрхэн ярж шагайн тулааны шувтаргыг олж харжээ.
Тэр зураг балчир ахуй цагынх нь хамаг дурдатгалууд лугаа адил одоо хүртэл Коскушийн сэтгэлд илхэн агаад нэхлийн төгсгөл түүний бөхсөн нүднийх нь өмнө мөнөөх алс цагынх шигээ тов тодхон харагдав. Коскуш энэ бүхнийг гайхаад бардаггүй юм. Хожмын өдөр бүх эрсийнхээ хошуу, омгийн тэргүүн болчихоод нэгэн гардан тулаанд харийн нэг цагаан арьстны амийг хутгаар бүрэлгэсэн тухай нь Пэлли омгийнхон хэлэлцэж, нэрийг нь хараалын оронд хараал болгон хэлдэг байжээ. Ер тэрбээр олон бэрх хэргийг үйлдэж явсан бил ээ.
Коскуш идэр ахуйнхаа тэр өдрүүдийн тухай нэн удаан бодлогширон суув. Төдөлгүй түүдэг бөхөх тийшээ хандаж, жавар тачигнаад ирлээ. Энэ удаа үлдсэн 2 мөчироо гал руу чулуудаад үхлийг тэр хэр удаан хазаарлахаа цэгнэн суулаа. Сит Кум То Ха өвөөгөө арай илүү өрөвдөж хайрласан бол, арай олон гишүү цуглуулаад тавьчихсан бол түүний амьдрал ялигүй ч гэсэн уртсах ч байсан юм билүү. Сит Кум То Ха хэзээний халамжаар харам. Зин Ха - ийн ач Минт-тэй зүгээргүй болсноосоо хойш өвөг дээдсээ бүр хүндэтгэхээ больсон. За даа энэ нэг их учир начиртай юм биш дээ. Балчиртаа тэр тийм овоо байсан юм гэж үү?.
Коскуш нэгэн мөч анир чимээгүйд чих тавин чагналаа. Хүүгийнх нь зүрх шимширч уясаад нөхөдтэйгээ эргэн ирж овог омгийнхонтойгоо хамт муу хөгшин эцгээ аваад түхийтлээ таргалсан олон цаа бугатай тэр газар луу аваад одох ч юм бил үү. Анир тосон чагнахуйяа тархи мэдрэл нь мөнөөхөн хүнд бодлыг нь сарниан сая амс хийв. Өчүүхэн ч аниргүй нам гүм. Энэ нам гүмд түүний өөрийнх нь амьсгалах л дуулдана.
... ... Энэ чинь юу бил ээ. Түүний бүх бие хүйт оргиод явчив. Танил гэгч урт улих чимээ нам гүмийг хага зүсэн цочоолоо. Бүр энүүхэнд ойрхон шүү. Хажуу бөөрөөрөө хуу хуу татуулж цусаа асгаруулсан хөгшин эр хандгай сүүлчийнхээ хүчийг шавхан сэрвээгээ сүртэйеэ босгоод олон салаа аварга эврээ сэжин сэжин тулалдаж асан тэр зураг Коскушийн бөхсөн нүднийх нь өмнүүр хий үзэгдэл мэт жирэлзээд өнгөрөв. Тэрбээр чонын гулилзсан саарал бие, гялалзсан нүд, хурц цагаан соёо, хэлнээс нь савирах шүлсийг хүртэл тов тодхон үзэв. Зэгэл саарал тойрог зай завсаргүй нягтарсаар дагтаршиж гүйцсэн цасан дээрхи бяцхан бараан толботой аажуу алгуурхан нийлэхийг ч харах мэт боллоо.
Нэгэн хүйтэн хоншоор хацарт нь хүрэхэд сая түүний ухаан санаа эдүгээд эргэж ирэв. Тэр ухас хийн түүдэг рүү гар сунгаад галтай цучил шүүрлээ. Хүнээс айдаг айдас хүйдэстээ автсан араатан ижил сүргээ дуудаж уртаар улисаар ухрав. Нөгөөдүүл нь тэр дороо хариу улилдсаар шүлсээ савируулан түүдэг тойрон бүчлээ. Өвгөн энэ бүхнийг дуулангуутаа галтай цучилаа өргөн даллавал араатнууд ер ухрах янзгүй. Харин ч улиан нь түрхэрээн архираан болж хувирав. Бүр байчихаад нэг нь урагш цогнойн хойд 2 хөлөө чирэн ойртоход 2 дахь, 3 дахь нь дагалдав. Нэг нь ч ухарсангүй. Ийм болсон хойно амьдралтай зууралдаад яах ч юм билээ дээ хэмээн Коскуш өөрөөсөө асууснаа галтай цучилаа чулуудчихав. Цучил цасан дээр шар хийгээд бөхлөө. Түгшүүртэйеэ архиралдах чононууд байрнаасаа ч хөдөлсөнгүй хүлээв. Хандгайн сүүлчийн тулааныг сэтгэлдээ нэхэн харсан хөөрхий Коскуш толгойгоо өвдөг дээрээ талбив. Эцсийн эцэст бүгд л ийм хувь тавилантайгаас хойш яая гэхэв. Амьдралын жам гэгч ийм бус уу?.
Жэк Лондон "Амьдралын жам"
